Beste Priester Daens,
Hier staan we dan, 116 jaar na je overlijden, niet zo maar, maar met bloemen en kransen om jou te eren. Zo héél anders dan 116 jaar geleden, onbeschrijfelijk anders, onvoorstelbaar anders. Ik zou bijna zeggen: is normaal, onvermijdbaar eigenlijk.
De wereld, hij draait verder al miljarden jaren. En de mensheid, wie zal het zeggen die mensheid, onze menselijke soort om het oneerbiedig te zeggen of toch niet, die draait al 30, 60... 100.000 jaar mee. Wat wij mensen ons bij een dergelijke tijdspanne kunnen voorstellen is een onmogelijke opdracht, maar sta me toe om toch even de vergelijking te maken tussen uwen tijd en onze tijd.
Een verschil van zo’n 120 jaar dus. De tijd van onze grootouders, overgrootouders, de tijd van 4-5 generaties terug. België in zijn beginjaren, de tijd nog van voor de eerste wereldoorlog, het begin van de chemische oorlogsvoering.
De eerste industrialisatie was al een stuk voorbij, maar de industrie, de nijverheid, de techniek, de mechanisatie, de wetenschappelijke kennis: zij stegen pijlsnel, veranderend de voorheen zo rustige langzame agrarische landelijke samenleving. Na de tweede wereldoorlog begon de heropbouw, begon de welvaartsstaat voorgoed vorm te krijgen. De welvaart, de materiële vooruitgang nam spectaculair toe, de sociale zekerheid met pensioen, kindergeld, ziekte- en werkloosheidsverzekering ontplooide zich.
Schone liedjes, ze duren niet lang en andere problemen, moeilijkheden doken op. We horen het dagelijks: de globalisatie met zijn wereldwijde markteconomie, de wereld die bijna één geheel is, alles heeft invloed op alles. Een continu verbonden wereld, het www, het world wide web, internet, Facebook. Het virtuele, computer, laptop, gsm, artificiële intelligentie, de alsmaar stijgende digitalisering van alle aspecten van onze samenleving.
Beste Priester Daens zou jij het ooit durven dromen hebben dat het mogelijk zou zijn om zo maar met een klein toestelletje in je hand iemand aan de andere kant van de wereld altijd en overal, wanneer je maar wilt, te kunnen horen, zien? De lange verre afstanden die kort werden. Geen geheimen meer op deze wereld, we weten, als we willen, alles van iedereen tot in het kleinste en verste hoekje. En dan de “nieuwe“ woorden: migratie, de enorme overmatige overheidsschuld, de olie- en bankencrisis, de klimaatwijziging, de opwarming van de aarde, plastiek vervuiling, groene energie, atoomenergie, de blijvende spectaculaire aangroei van de wereldbevolking tot 8 miljard nu, de nood aan nieuwe grondstoffen, de elektrificatie van de auto’s. Och auto’s in uwe tijd….
Maar ook de denkbeelden inzake het niet-materiële, de levensovertuigingen zo sterk gewijzigd. De ontzuiling, de ontkerkelijking, nieuwe andere godsdiensten die door migratie massaal worden binnen gebracht, het ontstaan en realiseren van een verenigd Europa, de grote wereld machtsblokken zoals China, de vroegere, ja moeten nu al zeggen, de vroegere USSR, de tegenstelling tussen een communistische visie of een kapitalistische visie op economie en samenleving, de emancipatie van de vrouw, studerend, werkend buitenshuis, het dalend kwaliteitsonderwijs, het gebrek aan verzorgenden, verpleegkundigen, onderwijzend personeel, de lage werkzaamheidsgraad en geringe deelname aan het arbeidscircuit, de problematiek van de belastingen, of moet ik zeggen te hoge, te oneerlijke, te onrechtvaardige belastingen, het soms zinloze en agressieve geweld in onze samenleving, de zogenaamde “jongeren” . Voeg daarbij nog het recente nieuwe opdringerige Woke-gedachtengoed.
En dan op puur politiek vlak, het slechte of niet goede overheidsbestuur, het non-bestuur, het democratisch deficit, bij verkiezingen de ongelijkwaardigheid van elke stem. Wat met wat men noemt “populisme, extremisme, polarisatie, cordon sanitaire, nationalisme, confederalisme, regionalisme, onafhankelijkheid…” ??
Oei, beste Priester Daens, ik begin zelf te schrikken van mijn lange waslijst aan problemen en gebreken op deze zonnige veertiende junidag van het jaar 2023. En toch bij nader inzien, ondanks het feit dat de gemiddelde gewone man/vrouw, toch hier op deze kleine plek, nog nooit in de mensengeschiedenis zoveel gezondheidszorg, technologisch comfort, materiële dingen, onderwijs, vrije tijd, cultuur, kunst, ontspanning, sport, spel... ter zijner beschikking heeft gehad, toch is er in essentie weinig of niks nieuws onder die zon. De essentie dwz een waardig leven, een aangenaam menselijk leven voor alle mensen, wie ze ook zijn, waar ook ter wereld, is nog steeds een utopie. De waardigheid, méér nog de evenwaardigheid van de gewone man/vrouw, is nog steeds niet bereikt. Want nog steeds het grote verschil tussen zij die veel hebben en zij die weinig of niks hebben, zelfs niet de basisbehoeften, ook hier in het nu ondertussen relatief rijk geworden Vlaanderen.
Armoede, je hoort er dagelijks over in onze media. Armoe nog altijd troef, zij het nu meer verborgen, anders. Wat met de zieken, de minder-validen, de hulpbehoevende ouderen, de mensen die willen maar niet kunnen werken? Hoeveel beloning voor je inspanningen, in welke mate mag en kan je de vruchten plukken van uw arbeid? Zijn het nog altijd zotten die werken? Rijdt dat crèmekarretje waarbij er mensen zijn die niet anders moeten doen dan het voortduwen en mensen die gewoon altijd maar ijsjes eten, rijdt dat crémekarretje nog altijd rond? Wat is een eerlijke correcte rechtvaardige beloning, verloning? Leven op de kosten van iemand anders, leven op kosten van de samenleving? Het woordje “profiteren”, wat doe je daar mee?
Jouw strijd om het vervullen van de minimale basisbehoeften, fysisch, psychisch, sociaal en dit zowel op materieel vlak, gezondheidsvlak, als op ideologisch vlak is nog steeds actueel. De vrijheid van denken en meningsuiting, van inspraak in het besturen en organiseren van je eigen samenleving, het behoud van je culturele eigenheid waarden en normen, het behoud van onze moedertaal, de Vlaamsche tale zo wonderzoet, het ontwikkelen van elk talent van wie ook, is nog steeds verder te verwerven, verder te realiseren. “Kansen geven aan elkeen, niet discrimineren, integreren, inclusie” noemt dit nu. Doen aan democratie, aan politiek, maar dan in de positieve goede betekenis van deze beladen begrippen dwz ten bate van de gehele samenleving, van elke groep, van elk lid van de (plaatselijke én globale) gemeenschap, minderheid of meerderheid.
Maar hier, beste priester Daens, hier aan dit standbeeld jou en jouw strijd ter ere, wil ik niet pessimistisch eindigen. Er is nog zoveel hoop, geloof, liefde aanwezig. Want zonder dat gaat het zeker niet.
Als je niet meer gelooft
is er nog de hoop
als je niet meer hoopt
is er nog de liefde
als je niet meer liefhebt
rest enkel rouw.
Zovelen, moeder, vaders, jongeren, ouderen, die dag in dag uit hun best doen, de wereld draaiende houden, zich inzetten, de kar vooruit trekken, gewoon doen wat men vroeger noemde “hun plicht doen”, stil, zwijgzaam, belangeloos en zeker zonder corruptie. Zovele vrijwilligers, mantelzorgers, goede zielen. Zij, samen met alle mensen van goede wil, zij blijven zich inzetten om jouw kerngedachte te realiseren:
“Niemand mag slaaf noch bedelaar zijn, elkeen moet zijn vrij en welvarend”
Aalst, Werfplein, 14 juni 2023
Kransneerlegging aan het Daensmonument